Znowelizowany kodeks postępowania cywilnego określa na nowo procedurę dotyczącą wykonywania kontaktów z dzieckiem. Wprowadzone przepisy szczególny nacisk kładą na uprawnienia rodzica, któremu utrudniane są kontakty z dzieckiem uregulowane postanowieniem sądu.
Dotychczasowa praktyka sądów w tych sprawach polegała, z jednej strony, na stosowaniu art. 1050 k.p.c. i 1051 k.p.c. (w zależności od tego, gdzie kontakty z dzieckiem miały się odbywać), z drugiej strony koncentrowano się na art.5895-5986k.p.c. poprzez zobowiązanie rodzica do wydania dziecka rodzicowi uprawnionemu do kontaktów, z zastrzeżeniem, iż w przypadku nie zastosowania się do zobowiązania, dziecko zostanie odebrane przez kuratora sądowego.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które weszły w życie w dniu 13 sierpnia 2011 r., wprowadziły nowe rozwiązania, które mogą być wykorzystane przez rodzica, któremu utrudniane są kontakty. Zgodnie z brzmieniem art. 59815§1 k.p.c. sąd nakaże zapłatę określonej sumy pieniężnej osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje i która nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, za uprzednim jej zagrożeniem. Zapłata oznaczonej przez sąd sumy pieniężnej będzie następowała na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem i to za każde naruszenie obowiązku. Wysokość kary sąd określi z uwzględnieniem sytuacji majątkowej osoby, na którą została nałożona. W art. 59815§2 k.p.c. ustawodawca dopuścił możliwość stosowania analogicznego rozwiązania wobec rodzica uprawnionego do kontaktów z dzieckiem, który narusza postanowienie sądu lub ugodę zawartą przed sądem np. samowolnie przedłuża czas spotkania z dzieckiem, nie przychodzi o określonej godzinie po małoletniego lub w jakikolwiek inny sposób nie stosuje się do postanowienia sądu regulującego kontakty.
Na mocy art. 59816§1 k.p.c. sąd będzie nakładał obowiązek zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej stosownie do liczby naruszeń, a wysokość tej sumy może zostać zmieniona jedynie w sytuacjach wyjątkowych.
Do wniosku wszczynającego postępowanie o ukaranie należy, zgodnie z art. 59819§1 k.p.c., dołączyć odpis wykonalnego orzeczenia albo wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, których postanowienia są naruszane. Na podstawie art. 23 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wniosek podlega opłacie w wysokości 40 złotych.
Warto podkreślić, iż po raz pierwszy pojawiły się przepisy, które pozwalają na „dyscyplinowanie” osób uprawnionych do kontaktów, które również niejednokrotnie naruszają, uregulowane przez sąd, zasady tych kontaktów.
W przypadku wydania orzeczenia zabezpieczającego kontakty rodzica z dzieckiem podczas trwania sprawy o rozwód, postępowanie o zagrożenie nakazaniem zapłaty za utrudnianie kontaktów winno toczyć się w Sądzie Rejonowym Wydział Rodzinny i Nieletnich. Oczywiście zdarzają się przypadki, że Sąd w rozwodzie zagrozi nakazaniem zapłaty, ale częściej jednak przekazywane są tego typu wnioski do Sądu Rejonowego, stąd też lepiej jest od razu złożyć taki wniosek do Sądu Rejonowego. Oczywiście chodzi tu o przypadki, gdy w wydanym Postanowieniu zabezpieczającym kontakty sąd rozwodowy nie zagroził od razu nakazaniem zapłaty kwoty pieniężnej.
Oprócz zagrożenia nakazaniem zapłaty za utrudnianie kontaktów, można złożyć wniosek o wydanie zarządzeń opiekuńczych, np. o ustanowienie nadzoru kuratora nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodzica separującego dziecko od drugiego rodzica wbrew orzeczeniu sądu zezwalającego na kontakty. Celowe utrudnianie kontaktów jest bardzo poważnym nadużyciem władzy rodzicielskiej i wymaga ingerencji sądu w sposób jej wykonywania.
Reasumując, wniosek może zgłosić nie tylko rodzic uprawniony do kontaktów z dzieckiem, ale także rodzic, pod którego pieczą dziecko przebywa. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest sąd opiekuńczy, a więc wydział rodzinny sądu rejonowego. Zgodnie z art. 569§1 k.p.c. jest to sąd właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka.
O przykładach niewłaściwych zachowań przy realizacji kontaktów piszę w artykule https://kontaktyzdzieckiem.pl/utrudnianie-kontaktow-z-dzieckiem/
W razie wątpliwości zachęcam do zadawania pytań, chętnie udzielę odpowiedzi i postaram się rozwiać wątpliwości w tym zakresie.
