Zgodnie z treścią art. 56§1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Z kolei na podstawie art. 57§1 k.r. i o. sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Należy pamiętać, iż tylko na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie.
By móc występować o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka muszą istnieć przesłanki, które będą na to wskazywały. Często bowiem jest tak, że mimo istnienia wewnętrznego przekonania o wyłącznej winie drugiej strony sąd nie podziela tego stanowiska i orzeka odmiennie od oczekiwań żądającego. Należy pamiętać, iż winę w rozkładzie pożycia należy udowodnić, wskazać wszelkie przesłanki uzasadniające takie żądanie. Jeżeli nie mamy wystarczających dowodów, jak również mamy wątpliwości odnośnie tej winy, to postępowanie rozwodowe w tym zakresie staje się czasochłonne i przewlekłe, co powoduje nie tylko niepotrzebny stres, ale i finalnie rozstrzygnięcie może skutkować poczuciem zmarnowanego czasu, który mógłby zostać poświęcony na rozpoczęcie nowego rozdziału w życiu.
Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy jednak istnieją argumenty, uzasadniające żądanie orzeczenia rozwodu z winy drugiego małżonka. Pozostaje tylko kwestia jej udowodnienia, a więc wskazanie takich dowodów, które potwierdzą podnoszone okoliczności. Jeżeli chodzi o okoliczności uzasadniające żądanie orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy drugiej strony, to wymienić należy kilka najważniejszych przyczyn. Niewątpliwą podstawą jest istnienie stosowania przemocy przez drugą stronę, i to nie tylko przemocy stricte fizycznej, ale także i psychicznej. Formą z przemocy psychicznej będzie ubliżanie współmałżonkowi, jego poniżanie, deprecjonowanie w oczach innych osób, szkalowanie, czy też szantaż ekonomiczny. Każde z tych zachowań niewątpliwie nie sprzyja trwałości związku, powoduje nie tylko niechęć do małżonka, ale i prowadzi do rozkładu pożycia i w związku z tym, do wyłącznej winy w rozkładzie pożycia. Pamiętać należy, iż wiele z tych postaw istnieje tylko w „czterech ścianach” małżeństwa, i może istnieć przekonanie, że nie ma możliwości w jakikolwiek sposób udowodnienia ich istnienia. Jest jednak szereg możliwości potwierdzenia istnienia tych nagannych postaw. Jednym z nich są zeznania świadków, nie zawsze świadek musi widzieć określone zdarzenie, niejednokrotnie wystarczy, że wie o istnieniu przemocy psychicznej, słyszał rozmowę, lub też małżonek doświadczający przemocy psychicznej zwierzał się ze swoich problemów. Taka osoba jest w stanie przedstawić swoją obserwację przed sądem i tym samym wykazać, że ta przemoc faktycznie istnieje, bądź istniała. Kolejną możliwością wykazania istnienia takiej przemocy jest wykazania uczestnictwa w terapiach dla ofiar przemocy w rodzinie. Niejednokrotnie jednak spotykałem się z sytuacją, gdy takie działania były wynikiem jedynie przygotowania do postępowania rozwodowego i miały na celu osiągnięcie korzystnego rezultatu w wyniku przedstawienia okoliczności, które nigdy nie istniały. Wnikliwy i rzetelny sąd będzie jednak w stanie wychwycić taką manipulację. Oczywiście powyższe wskazania są tylko jednymi z wielu możliwości, na podstawie których można wykazać istnienie przemocy psychicznej i na tej podstawie oczekiwać orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy małżonka dopuszczającego się takich zachowań. Pamiętać trzeba, że podstawową przesłanką uzasadniającą żądanie orzeczenia rozwodu jest zupełny i trwaly rozkład pożycia, choć oczywiscie i w tym aspekcie nierzadko można zaobserwować istnienie przemocy, jak choćby w kwestiach całkowitej zależności ekonomicznej, i ten aspekt również powinien być przedmiotem analizy przez sąd. Z pewnością istotną okolicznością będzie istnienie tzw. Niebieskiej Karty zakładanej przez policję podczas interwencji w związku z możliwością stosowania przemocy w rodzinie.
Istnienie przemocy powoduje szereg możliwości w ramach postępowań. Po pierwsze możliwe jest zgodnie z art. 58 krio wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. W szczególnie uzasadnionych wypadkach w grę wchodzi możliwość żądania takiego rozstrzygnięcia w trybie zabezpieczenia. Oczywiście jest to jedna z możliwości, którą można brać pod uwagę. Poza tym, jeżeli w związku ze stosowaniem przemocy psychicznej i fizycznej zachodzi możliwość wszczęcia postępowania karnego, więcej na temat praw osób dotkniętych przemocą można znaleźć w artykule http://przemocdomowa.com.pl/prawa-kobiety-dotknietej-przemoca-w-postepowaniu-karnym-przed-sadem/ .
W razie pytań, zachęcam Państwa do zadawania pytań pod artykułem, chętnie udzielę odpowiedzi, jak również w miarę możliwości wskazówek.
